Προληπτική ιατρική -
εμβόλια
Στα πλαίσια της
προληπτικής Ιατρικής στο Κέντρο Υγείας εκπονούνται τα εξής προγράμματα:
- Πρόγραμμα εμβολιαστικής κάλυψης πληθυσμού.
- Πρόγραμμα Σχολικής Υγιεινής
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ
Περιλαμβάνει τρεις
φάσεις:
Α' φάση: Συλλογή
ατομικών Βιβλιαρίων Υγείας παιδιών από τάξεις Νηπιαγωγείου μέχρι και τάξεων Γ’
Λυκείου, έλεγχος με ταυτόχρονη δημιουργία ατομικής καρτέλας εμβολίου για κάθε
παιδί η οποία και μένει σε ειδικό αρχείο του Κέντρου Υγείας.
Β' φάση: Αποστολή ενημερωτικών σημειωμάτων στους γονείς
των παιδιών, με το οποίο τους γνωστοποιείται η παράλειψη κάποιου εμβολίου και η
ανάγκη διενέργειας αυτού.
Γ' φάση: Προσέλευση
του παιδιού στο Κέντρο Υγείας για την διενέργεια του εμβολίου από τον υπεύθυνο
εμβολίων Επισκέπτη Υγείας.
ΕΜΒΟΛΙΑ
Όταν γεννιέται ένα
παιδί ζει σε κατάσταση "χαμηλής άμυνας", όσο αφορά το ανοσοποιητικό
του σύστημα, για να μπορεί να συνυπάρξει με την μητέρα κατά τη διάρκεια της
εγκυμοσύνης.
Αμέσως μετά την
γέννησή του, το μωρό σας έρχεται ξαφνικά όμως σε επαφή με εκατομμύρια
μικροοργανισμούς.
Για να προστατευτούν
από τυχόν μολύνσεις, τα νεογέννητα μωρά κληρονομούν αντισώματα από τις μητέρες
τους σε δύο στάδια:
1) Κατά την διάρκεια
της εγκυμοσύνης
2) κατά τη διάρκεια
του θηλασμού.
Παράλληλα δημιουργούν
δικά τους αντισώματα.
Ο βαθμός της
προστασίας αυτής αρχίζει να μειώνεται περίπου μετά τους έξη πρώτους μήνες.
Το ανοσοποιητικό
σύστημα του μωρού, χρειάζεται περίπου ένα χρόνο για να μπορεί από μόνο του να
παράγει αρκετά αντισώματα και να προστατεύει αποτελεσματικά τον οργανισμό από
μολύνσεις.
Στην ηλικία του ενός έτους έχει αναπτύξει
κανονικά επίπεδα των πρώτων αντισωμάτων.
Χρειάζεται όμως να
φτάσει στην ηλικία των 4 ετών για να αποκτήσει πλήρη επίπεδα αντισωμάτων.
Το εμβόλιο περιέχει
μικρό τμήμα του μικροβίου ή του ιού ή μικρές ποσότητες ουσιών που παράγουν τα
μικρόβια.
Στα εμβόλια γίνεται
ειδική επεξεργασία ώστε να μην μπορούν να προκαλέσουν νόσο ή αν προκαλούν
(σπάνια τα «ζωντανά» εμβόλια) αυτή είναι πολύ ελαφριά.
Αντίθετα, βοηθούν τον
οργανισμό να παράγει αντισώματα τα οποία θα καταπολεμήσουν το μικρόβιο σε
επόμενη επαφή.
Εμβόλια
ενταγμένα στο Εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού:
1. Εμβόλιο Διφθερίτιδας-κοκκύτη-τετάνου (DTaP)
Προστατεύει από τις
αντίστοιχες 3 ασθένειες.
Χορηγείται από την
ηλικία των 2 μηνών και χρειάζονται επαναληπτικές δόσεις.
Η Διφθερίτιδα
προκαλεί εικόνα σαν της αμυγδαλίτιδας με ήπιο πυρετό που στην συνέχεια όμως
εξελίσσεται σε βαριά νόσηση με επιπλοκές, κυρίως από το καρδιαγγειακό σύστημα.
Ο Τέτανος είναι νόσος
που προσβάλει το νευρικό σύστημα με έντονες κεφαλαλγίες,
ευερεθιστότητα,
δυσκαμψία, και στην συνέχεια μυϊκούς σπασμούς.
Ο Κοκκύτης προκαλεί
έντονες κρίσεις βήχα, πνευμονία, σπασμούς και εγκεφαλίτιδα.
2. Εμβόλιο κατά της πολυομελίτιδας (IPV)
Προστατεύει από τον
αντίστοιχο ιό που προσβάλει το νευρικό σύστημα και προκαλεί παραλύσεις των
μυών.
Χορηγείται επίσης από
την ηλικία των 2 μηνών.
3. Εμβόλιο κατά της αιμόφυλου ινφλουέντζας.
Προστατεύει από το
συγκεκριμένο μικρόβιο που προκαλεί μηνιγγίτιδα, πνευμονία, ωτίτιδα,
μικροβιαιμία (μόλυνση του αίματος).
Χορηγείται από την
ηλικία των 2 μηνών και χρειάζονται επαναληπτικές δόσεις.
4. Εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου C (MCC)
Προφυλάσσει από την
μηνιγγίτιδα από το συγκεκριμένο μικρόβιο, αλλά μόνο του τύπου C.
Ο τύπος αυτός
προκαλεί βαριές μηνιγγίτιδες.
Χορηγείται από την
ηλικία των 2 μηνών και χρειάζονται επαναληπτικές δόσεις.
5. Εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου (PCV)
Το μικρόβιο αυτό
προκαλεί βαριά μηνιγγίτιδα, πνευμονία, ωτίτιδα, μικροβιαιμία (μόλυνση του
αίματος).
Χορηγείται από την
βρεφική ηλικία, χρειάζονται επαναληπτικές δόσεις.
6. Εμβόλιο κατά της ιλαράς, παρωτίτιδας, ερυθράς (MMR)
Η Ιλαρά είναι
μεταδοτική ασθένεια, με εξάνθημα, υπερπυρεξία, ρινική καταρροή.
Προκαλεί συχνά
ωτίτιδες και πνευμονίες, ενώ σπανιότερα μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλίτιδα.
Η Παρωτίτιδα
εμφανίζεται με πυρετό, κεφαλαλγία και οίδημα κάτω από το αυτί, ενώ είναι πολύ
συχνό αίτιο μηνιγγίτιδας.
Η Ερυθρά, είναι ήπια
νόσος με εξάνθημα και πυρετό. Αν προσβάλει την έγκυο προκαλέι σοβαρές βλάβες
στο έμβρυο.
7. Εμβόλιο κατά της Ηπατίτιδας
Η νόσος εάν χρονίσει
μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή του ήπατος. Εάν η μητέρα είναι φορέας του ιού
της ηπατίτιδας Β, τότε το εμβόλιο πρέπει να γίνεται αμέσως μετά την γέννηση του
παιδιού μαζί με μια ειδική ουσία που προφυλάσσει άμεσα και λέγεται αιμοσφαιρίνη.
8. Εμβόλιο κατά της Ηπατίτιδας Α
Χορηγείται σε όποιον
θέλει να προστατευτεί από το νόσημα ή έχει υψηλό κίνδυνο να νοσήσει.
Έχει άδεια από
ηλικίες 2 χρονών και πάνω.
9. Εμβόλιο Ανεμοβλογιάς (Var)
Πρέπει να γίνεται
μετά τον 13ο -15ο μήνα ζωής.
Η ανεμοβλογιά είναι
πολύ μεταδοτική λοίμωξη με πυρετό και εξανθήματα.
Μπορεί αυτά τα
εξανθήματα να επιμολυνθούν με συνέπεια λοιμώξεις δέρματος.
Τι είναι τα
πολυδύναμα εμβόλια
Σκευάσματα που
περιέχουν πολλά εμβόλια σε μία σύριγγα.
Με μια ένεση το άτομο
προφυλάσσεται από πολλές λοιμώξεις συγχρόνως.
Συγκεντρωτικά, συνίσταται να τηρείται το
ακόλουθο χρονοδιάγραμμα:
• Αμέσως μετά τη
γέννηση, εμβολιασμός για την ηπατίτιδα Β, εφόσον υπάρχουν οι απόλυτες ενδείξεις
κάθετης μετάδοσης εκ μέρους της μητέρας. Ο εμβολιασμός αυτός επαναλαμβάνεται
μετά από 1 μήνα και τουλάχιστον μετά από 6 μήνες, με συνολικά 4 δόσεις και όχι
3.
• Ο εμβολιασμός
διφθερίτιδας - τετάνου - κοκκύτη (ακυτταρικό) και πολιομυελίτιδας (αδρανοποιημένο
IPV) συνιστάται να αρχίζει από το 2ο μήνα, επαναλαμβάνεται τον 4ο και τον 6ο, η
πρώτη αναμνηστική δόση γίνεται το 15ο - 18ο μήνα και η δεύτερη αναμνηστική στον
4ο - 6ο χρόνο. Η επαναληπτική δόση στην ηλικία των 11 - 12 ετών συνιστάται να
γίνεται με το TdaP (εμβόλιο κατά της διφθερίτιδας, του τετάνου και του κοκκύτη,
με μικρότερη δόση διφθεριτικής ατοξίνης). Στη χώρα μας περιέχει και IPV και δύναται να
χορηγηθεί μέχρι την ηλικία των 18 ετών. Συνιστάται να απέχει 5 χρόνια από το
DTaP ή το Τd, για λιγότερες τοπικές αντιδράσεις, μπορεί όμως να χορηγηθεί με
ελάχιστο μεσοδιάστημα και δύο ετών. Οι υπόλοιπες δόσεις θα είναι κάθε 10 χρόνια
με Td ενηλίκων.
• Το εμβόλιο του
αιμοφίλου της ινφλουέντζας Β συνιστάται επίσης να γίνεται το 2ο, 4 ο, 6ο και
12ο - 15ο μήνα.
• Υπάρχουν και
συνδυασμοί με πολυδύναμα εμβόλια, τα οποία μπορούν να γίνουν στις αντίστοιχες
προτεινόμενες ημερομηνίες.
• Το εμβόλιο του
μηνιγγιτιδόκοκκου τύπου C συνιστάται επίσης να γίνεται σε 2
δόσεις, το 2ο και 4ο
μήνα, και σε μία δόση μετά το 12ο μήνα.
• Το εμβόλιο του
πνευμονιόκοκκου συνιστάται να γίνεται το 2ο, 4ο και 6ο μήνα, η πρώτη
αναμνηστική δόση το 12ο - 18ο μήνα και η δεύτερη (εάν χρειάζεται)* μετά τον 24ο
μήνα.
• Το εμβόλιο της
ιλαράς - ερυθράς - παρωτίτιδας συνιστάται να γίνεται το 12ο - 15ο μήνα.
Συνιστάται 2η δόση του εμβολίου στην ηλικία των 4 - 6 ετών, αλλά και σε
οποιαδήποτε άλλη ηλικία, αρκεί να απέχει 2 μήνες από την 1η δόση. Ο παιδίατρος πρέπει
να ελέγχει αν έγινε ή όχι η 2η δόση και, αν όχι, χορηγείται η 2η δόση σε
οποιαδήποτε ηλικία**.
• Το εμβόλιο της
ανεμοευλογιάς συνιστάται να γίνεται το 18ο μήνα (κατά προτίμηση μετά το 15ο
μήνα). Συνιστάται 2η δόση του εμβολίου στην ηλικία των 4 - 6 ετών, αλλά και σε
οποιαδήποτε άλλη ηλικία, αρκεί να απέχει 2 μήνες από την 1η δόση. Ο παιδίατρος
πρέπει να ελέγχει αν έγινε ή όχι η 2η δόση και, αν όχι, χορηγείται σε
οποιαδήποτε ηλικία**.
• Το ανασυνδυασμένο
εμβόλιο κατά του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) συνιστάται σε κορίτσια
ηλικίας 12 - 15 ετών σε 3 δόσεις. Επίσης συνιστάται και σε κορίτσια ηλικίας 15
- 26 ετών, μόνο εφόσον δεν εμβολιάστηκαν στη συνιστώμενη ηλικία.
• Το εμβόλιο της
ηπατίτιδας Α συνιστάται να γίνεται σε 2 δόσεις μετά τον 1ο χρόνο, με ελάχιστο
μεσοδιάστημα 6 μηνών.
• Το εμβόλιο της
φυματίωσης - BCG συνιστάται να γίνεται στην ηλικία των 6 ετών, μετά από έλεγχο
της φυματινοαντίδρασης Μantoux ή σύμφωνα με το φυματινικό δείκτη κάθε περιοχής.
Η φυματινοαντίδραση Mantoux γίνεται στην ηλικία του 1 έτους και των 4 - 6 ετών,
πριν τον εμβολιασμό με BCG.
• Το εμβόλιο της γρίπης
συνιστάται να γίνεται μια φορά ετησίως, μόνο στα παιδιά που ανήκουν στις ομάδες
υψηλού κινδύνου (επιβαρημένα με χρόνιες παθήσεις του αναπνευστικού,
ανοσοκατεσταλμένα, πάσχοντα από συγγενή καρδιοπάθεια κ.ά.).
* Γίνεται όταν το
παιδί ανήκει σε ομάδα αυξημένου κινδύνου (συμβουλευτείτε τον
παιδίατρό σας).
** Οι συστάσεις
μπορεί να διαφοροποιηθούν σε περίπτωση κυκλοφορίας του συνδυασμένου εμβολίου
ιλαράς - ερυθράς - παρωτίτιδας - ανεμοευλογιάς (MMRV).
Επίλογος
Συχνά υπoεκτιμάται από τους γονείς o κίνδυνος όταν πρόκειται να
αποφασίσουν ποιους εμβολιασμoύς
θα δεχθούν να γίνoυν
στο παιδί τoυς.
Τα συνιστώμενα
εμβόλια μαζί με τη ωφέλεια που προσφέρουν ενέχουν και κάποιους κινδύνους
(παρενέργειες.
Τα πολλά εμβόλια
επιβαρύνουν το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού σας.
Έτσι λοιπόν πρέπει
και είναι δικαίωμά σας, να συζητήσετε μαζί με τον γιατρό σας για τις
λεπτομέρειες του εμβολιασμού και αν πρέπει ή όχι να εμβολιάσετε το παιδί σας .
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ
Πραγματοποιείται σε
τακτά χρονικά διαστήματα σε τάξεις του Δημοτικού και του Γυμνασίου και στόχο
έχει την έγκαιρη διάγνωση-ανίχνευση ανωμαλιών στην ανάπτυξη παιδιών
περιλαμβάνει
Μέτρηση βάρους
Μέτρηση ύψους
Λήψη ιστορικού
(παθήσεων)
Έλεγχος σκελετικών
παθήσεων
Έλεγχος παθήσεων
δέρματος
Μέτρηση οπτικής
οξύτητας
Μέτρηση ακουστικής
οξύτητας
Σε ετήσια βάση
πραγματοποιείται στα σχολεία και ειδικότερα στα Δημοτικά στην πρώτη τους τάξη
επίσκεψη για την διενέργεια των δερμοαντιδράσεων Mantoyx και τον εμβολιασμό με το εμβόλιο
κατά της φυματιώσεως B.C.G. για την εξάλειψη φαινομένων
κρουσμάτων της νόσου.
Στο συγκεκριμένο
πρόγραμμα εντάσσεται και η προσπάθεια για τον εμβολιασμό μειονοτικών ομάδων που
φιλοξενούνται στη χώρα μας και δεν έχουν
πλήρη εμβολιαστική κάλυψη .
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΛΟΙΜΩΔΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ
Περιλαμβάνει τον
έλεγχο στην ευρύτερη περιοχή ευθύνης του Κέντρου Υγείας για την ανίχνευση των
Λοιμωδών νοσημάτων τα οποία μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία του πληθυσμού
, περιστατικά τα οποία αφού αντιμετωπιστούν, καταγράφονται και αποστέλλονται
υπό την μορφή στοιχείων έρευνας σε ανάλογους φορείς οι οποίοι και προβαίνουν σε
εμπεριστατωμένο έλεγχο για την αιτιολογία των νοσημάτων ενώ παράλληλα λαμβάνουν
τα κατάλληλα ικανά μέτρα για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό της επιδημίας
εάν αυτή προκύψει.
ΠΗΓΗ:
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ
http://www.moh.gov.gr/articles/citizen/anakoinwseis-ndash-egkyklioi/173-bibliario-ygeias-paidioy
ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΜΕ ΑΠΛΑ ΛΟΓΙΑ
http://kytsotyliou2.blogspot.gr/search/label/%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CF%85%CE%B3%CE%B9%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CE%AE
